Posted on January 3, 2023 by VTMP
(Ý nghĩa của bài hát do MP phỏng dịch từ “Happy New Year”, của ABBA. YouTube trên là do MP hát, chỉ đổi một chút ở câu cuối cho hợp với năm mới)
Rượu đã cạn, pháo bông tắt rồi
Còn lại đây
chỉ có anh và tôi
Trong cô đơn và nỗi chán chường
Tiệc đã tàn
mây hôm nay quá xám
không như ngày hôm qua
và là lúc để chúng ta nói
[Điệp khúc]
Chúc mừng năm mới. Chúc mừng năm mới
Mong là chúng ta vẫn có thể thấy được
Một thế giới mà những người hàng xóm là bạn hữu!
Chúc mừng năm mới. Chúc mừng năm mới
Cầu mong tất cả chúng ta vẫn nuôi hy vọng, và cố gắng với ý chí (lý tưởng)
Vì nếu không thì thà là buông bỏ, nhắm mắt xuôi tay!
Đôi khi tôi thấy
Một thế giới “oai hùng” mới hiện ra
Và nó sinh sôi, phát triển
Trên đống tro tàn cuộc đời… của chính chúng ta!
Vâng, con người quả thật ngu ngơ
khi nghĩ cuộc đời vẫn là thơ
vẫn kéo lê những bước chân
trong xiềng xích nặng nề
dù lạc lối, vẫn tiếp tục như thế,
trong u mê…
[Điệp khúc]
Dường như là lúc này
Những giấc mơ trước đây
không còn chi, đã tan rã,
như hoa giấy trên sàn nhà
một thập niên đã qua
mười năm sau
Ai biết được điều gì sẽ xảy ra
Những gì đang chờ đợi chúng ta
Vào cuối năm ba mươi ba
(Chú thích: tôi đổi con số trong câu cuối ’89’ thành ’33’ vì năm nay là năm 23, 10 năm sau là 33)
[Điệp khúc]
Con người ta, đa số, đều thích âm nhạc. Có những bài hát đã đi sâu vào hồn người, và người nhạc sĩ được mến chuộng vì những câu ca, bài hát thể hiện phần nào tình cảm, suy nghĩ của cá nhân người nghe, dù họ có hát theo được hay không…
Cá nhân tôi cũng không khác.
Có thể nói những cái gọi là “tư duy” của tôi thực ra chẳng phải riêng tư gì cả, mà là sự kết hợp, diễn giải theo giòng thời gian thăng trầm, với những kỷ niệm, của chính mình, bên cạnh những thổn thức khát khao, trăn trở của hằng hà sa số những nhân vật khác, dù chỉ là “người dưng khác họ”, khác cả hình dáng, nguồn cội tổ tiên!
Thực sự, khi bị đột ngột “bứng gốc”, phải ra đi trong hụt hẫng, ngỡ ngàng, đớn đau vì miền Nam bị bức tử, cả nước bị rơi vào bóng đêm tăm tối của ngục tù CS, tôi đã không hứng thú gì, hay nói cho đúng hơn là không muốn nghe, không muốn biết chi về những bài hát ở Hoa Kỳ lúc mới định cư, vì tôi cứ nghĩ những nhạc sĩ Mỹ không ở trong hoàn cảnh đất nước VN không thể nào hiểu được mình, làm sao mình “cảm” được nhạc, ý tứ bài hát của họ, nhất là những người đã vô tình “nối giáo cho giặc”, khiến miền Nam, quê huơng yêu dấu của tôi bị bỏ rơi, bị “giao trứng cho ác”!
Nhưng rồi thì qua những bài hát chất chứa tình người, ăm ắp niềm cảm thông sâu sắc với những bất công trong xã hội của nhiều nhạc sĩ và ban nhạc Mỹ đó đây (như Paul Simon and Garfunkle, The Carpenters, Cat Stevens, Joan Baez, Peter Paul and Mary, v.v…) tôi dần dà “ngộ” được ra là ở đâu cũng có những người (dù bề ngoài trông có khác xa đến độ nào đi nữa) có cùng tâm huyết, những mơ ước, hoài bão, lý tưởng không khác chi mình, thậm chí còn sâu sắc, cởi mở và bao la hơn chính tôi nữa!
Tôi thích hát từ hồi còn nhỏ, và đương nhiên biết nhạc VN trước 1975 nhiều hơn bất cứ loại nhạc nào khác. Nói cho đúng hơn là tôi thích những lời nhạc như thơ, thấm đậm nét nhân bản sâu xa, khiến mình suy nghĩ, nhớ nhiều, và ảnh huởng không ít đến nhân sinh quan của cá nhân tôi về một xã hội bàng bạc thuơng yêu, vị tha, không biên giới giữa những người không nhất thiết phải là cùng họ tộc, cùng “đảng” phái, cùng tôn giáo, v.v…Con người ai cũng muốn sống còn, muốn được yêu thương, trân trọng, bình đẳng, và không ai có quyền xem thuờng, hay tước đi những điều kiện tối thiểu đó để sống cho đúng nghĩa một con người.
Cách trang phục “bắt mắt” và cách trình diễn trẻ trung của ban nhạc ABBA lúc đầu đã khiến tôi hơi…khựng, vì thành kiến, và sự suy nghĩ còn nông cạn của tôi, một “bà cụ non”, lúc bấy giờ. Tôi đã tưởng là ban nhạc ABBA không thể có cái gì sâu sắc, hay có thể khiến tôi phải quan tâm, theo dõi…
Tôi đã lầm, rất lầm
Nhiều bài hát của ABBA thực ra rất sâu sắc, có nhiều hàm ý thâm thúy hơn là đa số người nghe, cả những người hâm mộ lâu năm nhất, hiểu hết được. Có lẽ bài hát khiến tôi chú ý nhiều nhất và bắt đầu tìm hiểu và thích ban nhạc này là bài “Fernando”. Lời bài hát nói lên sự hoài niệm về một khoảng thời gian xả thân chiến đấu, trong lằn tên, mũi đạn của Fernando và chiến hữu cùng lý tưởng đấu tranh cho tự do, hay tự chủ của quê huơng họ. Dẫu tiếng súng nổ vang trời gây nên sự sợ hãi tự nhiên, họ vẫn tiến lên. Và trong câu cuối, bài hát nói lên niềm tin vào lý tưởng vẫn còn, họ vẫn sẽ tiếp tục, dù nguy hiểm đến đâu!
Hỏi sao tôi không thích, không phục cho được! Câu chuyện của Fernando không mấy khác thời Ba tôi kháng chiến chống thực dân Pháp, và sau đó đã từng bỏ chức thuyền trưởng của một thương thuyền, khoác chinh y để phục vụ, hy sinh thân xác cho lý tưởng tự do, chống lại bạo quyền Hà Nội. Và nhất là những anh hùng liệt sĩ đã tử thủ, hoặc bị bắt, rồi bị xử tử sau khi miền Nam thất thủ!
Đầu năm nay, thể theo lời yêu cầu của người đánh đàn cho ban nhạc thiện nguyện ROF, tôi đã hát bài “Happy New Year” của ABBA, nhất là cho quý vị cao niên người Mỹ trong các viện dưỡng lão nghe, cho vui!
Tôi đã đồng ý hát bài này vì đây là một trong những bài tôi thích nhất của ABBA, nhưng không phải vì nó “vui” theo suy nghĩ thuờng tình của con người! Lời bài hát đã khiến tôi suy nghĩ nhiều lần, với điệp khúc nói lên ước mơ thật đẹp, về một xã hội loài người biết thuơng yêu nhau, láng giềng đâu đâu cũng xem nhau như bạn bè!
“Mong là chúng ta vẫn có thể thấy được
Một thế giới mà những người hàng xóm là bạn hữu!”
Giấc mơ thật đẹp!
Đẹp biết bao nếu các nước láng giềng như Nga và Ukraine xem nhau là bạn, chứ không là nơi để đến chiếm đóng, phá hại giết chóc!
Và giấc mơ thật tuyệt vời nếu VN không còn sợ bị xem thuờng, bị xả rác, hay chiếm sạch sành sanh bởi Trung Cộng hay bất cứ “láng giềng” nào không mấy thân thiện!
Và câu nhắc nhở tiếp trong điệp khúc là chúng ta hãy cứ mong mỏi, mơ ước, giữ vững ý chí đấu tranh cho lý tưởng gì đó, vì nếu không thì thực là “sống không bằng chết”! Câu này tương tự như câu tôi đã được nghe Má tôi kể về tính ý của Ba tôi. Người nói: “sống mà không có lý tưởng thì cũng như chết chưa chôn”!
“Cầu mong tất cả chúng ta vẫn nuôi hy vọng, và cố gắng với ý chí (lý tưởng)
Vì nếu không thì thà là buông bỏ, nhắm mắt xuôi tay!”
Nếu chỉ hiểu đoạn sau đây đang nói về một người(chồng, vợ hay tình nhân) cứ tiếp tục làm bậy, đi sai đường, mà vẫn mãi tiếp tục như vậy, thì cũng là chuyện “đời thuờng”:
“Vâng, con người quả thật ngu ngơ
khi nghĩ cuộc đời vẫn là thơ
vẫn kéo lê những bước chân
trong xiềng xích nặng nề
dù lạc lối, vẫn tiếp tục như thế,
trong u mê…“
Nhưng đoạn trên thực ra cũng nói về nhiều người trên toàn cõi địa cầu đã, đang, và có lẽ, sẽ mãi tiếp tục làm những điều sái quấy, vì sự u minh, vẫn mãi lê lết những bước chân bị trì kéo nặng nề bởi u mê, ám chướng, vì lòng tham lam, ích kỷ…
Đoạn sau đây gợi cho tôi nhớ đến mối quan tâm, lo lắng bậc nhất của tôi và rất nhiều người nữa trong hằng mấy chục năm nay: những xã hội mới, có vẻ “oai dũng”, đã xuất hiện, và được nẩy nở, sinh sôi qua chính xác thân, tro cốt của đời sống con người và những sinh vật chung quanh.
“Đôi khi tôi thấy
Một thế giới “oai hùng” mới hiện ra
Và nó sinh sôi, phát triển
Trên đống tro tàn cuộc đời… của chính chúng ta!“
Tôi muốn nói đến sự tự hủy, tự nung đốt bầu khí quyển quanh trái đất bởi những xã hội và điều kiện vật chất văn minh, kỹ thuật tân tiến, và nhất là vũ khí, chiến tranh, đã được nẩy nở, tràn lan trên tro tàn của bao kiếp người!
Bài hát quả là không mấy vui!
Nhưng tôi vẫn mơ, và vẫn cố đấu tranh cho lý tưởng tự do, công bằng, nhân bản !
Vì tôi thực lòng không muốn sống như “chết mà chưa chôn”!
Minh Phượng
Bài hát do chính ban nhạc ABBA hát:
Lời nhạc “Happy New Year” nguyên thủy bằng tiếng Anh
No more champagne
And the fireworks are through
Here we are, me and you
Feeling lost and feeling blue
It’s the end of the party
And the morning seems so gray
So unlike yesterday
Nows the time for us to say
Chorus:
Happy new year, happy new year
May we all have a vision now and then
Of a world where every neighbor is a friend
Happy new year, happy new year
May we all have our hopes, our will to try
If we don’t we might as well lay down and die
You and I
Sometimes I see
How the brave new world arrives
And I see how it thrives
In the ashes of our lives
Oh yes, man is a fool
And he thinks he’ll be okay
Dragging on, feet of clay
Never knowing he’s astray
Keeps on going anyway
(Chorus)
Seems to me now
That the dreams we had before
Are all dead, nothing more
Than confetti on the floor
It’s the end of a decade
In another ten years time
Who can say what we’ll find
What lies waiting down the line
In the end of eighty-nine
(Chorus)