DU LỊCH CALIFORNIA

Nguyễn Ngọc Tư

“Cuộc đời là chốn trọ, nhưng có ai không yêu, không tha thiết với sự tạm bợ này?…”

—

(Nguyễn Ngọc Tư)

.

Dãy nhà trọ có năm phòng, diện tích như nhau: bốn mét vuông; kiến trúc như nhau: thấp tè, bít bùng, như cái hộp, không cửa sổ, cửa sau, chỉ có một sàn nước, khu vệ sinh sinh hoạt chung; vật liệu xây dựng như nhau: nóc thiếc, vách thiếc, cửa cũng được đóng bằng thiếc.

Gã ở cuối dãy, căn phòng đã xuống cấp trầm trọng, cửa nẻo xập xệ, nhiều lúc gã thấy cài cửa rất mắc công. Bà chủ nhà ấm ức, mấy căn kia đâu có tệ vậy, tại cậu, mà, tôi thấy tướng cậu không xài cái gì bền hết, lọt vô tay cậu là hư… Nghĩ là bà ám chỉ con bồ cũ mình đã thôi lui tới từ cuối mùa mưa, gã sừng sộ đá vào cánh cửa một cái rầm, bỏ vô võng nằm. Bà chủ nhà hết hồn, nguýt một cái, te tái đi.

Gã biết bà sẽ đi đâu, dù không nghe được tiếng bước chân, không nghe giọng nói xủng xoảng như những thanh kim loại va nhau, nhưng chắc chắn bà sẽ ghé cái phòng cuối dãy đằng kia, mặt bà đỏ gay, phân trần, “cái thằng khó ưa, nói không được…”. Và người ở trọ căn phòng đó, mà mọi người hay gọi là Năm, không rõ là thứ hay tên, sẽ tỉnh bơ, cười cười, thôi kệ, mỗi người mỗi ý, dì giận làm chi cho mau già… Già, chắc chắn không ai muốn, bà chủ nhà dịu lại, nhìn ra vạt sân đằng trước đong đưa hoa cỏ, chép miệng, “phải ai cũng được như cô…”

Gã nằm đằng này, tưởng tượng ra ngay cái cười lỏn lẻn của Năm. Người đâu mà dại. Mới tới thuê nhà, sắp xếp đồ đạc đâu đó xong xuôi, Năm ra đằng trước ngó nghiêng, thấy cỏ ống mọc liếm lên thềm, Năm xoắn quần xách dao ra chặt rạp, è ạch, bùn sình văng tới đầu. Mấy bữa sau tan ca sớm, Năm ghé mua cái thúng, túc tắc đi xúc đất về cơi sân cao lên, thấy mọi người dòm mình ái ngại, Năm cười tỉnh bơ, kiếm chuyện làm chơi, ở không cũng buồn, ngứa ngáy tay chân.

Với dân ở trọ chuyên nghiệp, Năm giống như con dã tràng xe cát. Ở không thì ngồi nói chuyện trên trời dưới đất, hoặc vả đánh bài tiến lên, kêu lô tô, hay nhìn thằn lằn ỉa miệng ve chơi, mắc gì tha đất về, bứng cây này cây nọ, rồi lui cui trồng tưới. Đời công nhân chưa đủ cực sao, tay đã bị nước ăn chưa đủ đau sao còn cầm dao cầm cuốc. Ở trọ mà, nhà này nhà người, đất này đất người. Chủ nhà lúc vui thì thôi, buồn buồn thì kiếm chuyện đuổi đi, mà chủ nhà hay buồn lắm, sáng đi chợ, thấy gạo cá mắc mỏ là buồn, coi ti vi thấy xăng lên giá cũng buồn, đòi tăng tiền phòng. Cãi cọ không xong, vậy là quẩy gói đi, riết rồi hành trang cũng gọn lỏn vài cái bao tải.

Cuộc sống tạm bợ không chịu nỗi, vậy mà Năm còn trồng ổi nữa, mọi người tặc lưỡi, nói “trồng chi mắc công, biết có ăn được hay không…”, Năm nói gọn hơ, mình không ăn được thì tụi nhỏ sau này ăn. Trời ơi, hay là kiếp trước người này gây tội gì với mấy con dã tràng nên kiếp này làm người mà không khác chi chúng. Năm cười tỉnh bơ, cười tỉnh táo, và cười tỉnh rụi trước những lời bàn ra bàn vô, “cuộc đời này cũng là nhà trọ, nhưng ai cũng muốn sống tử tế, đàng hoàng hết – Năm nói, và thấy mọi người đang trố mắt nhìn mình, Năm sượng sùng, vuốt mặt như thể mặt mình đang dính vảy cá ̶ bà ngoại tui nói vậy, không phải tui đâu…”. Cuộc đời là chốn trọ, ừ, nhưng có ai không yêu, không tha thiết với sự tạm bợ này?

Sau này, chẳng ai còn băn khoăn khi thấy cảnh Năm đi làm về là xoắn tay áo cặm cụi lau dọn, trang hoàng căn phòng trọ, chẳng ai bần thần khi Năm chăm chút từng mầm cây, từng cái lá sâu. Để một bữa sau đợt mưa dai dẳng, người ta ra nhìn trời, bắt gặp vạt sân rực rỡ. Bụi mồng tơi xanh nhuốt quơ quơ mấy cái tược trong gió tìm chỗ để quấn quýt, để leo. Hàng hẹ kiểng trổ bông, đủ tím cả một góc lòng, đủ kiêu hãnh với mấy cái bông lồng đèn đỏ chói. Và cái giồng cải gieo lẫn trong mấy bụi hành cũng miết xanh.

Gã cũng ở đó, chứng kiến vạt sân đang lên tiếng thì thầm. Gã đứng ngây ra một lúc, nhớ cái gì đó xa xôi, mờ nhạt, sương khói nhưng day diết khôn cùng, có thể là nhớ nhà, nhớ quê, nhớ mảnh vườn xưa mà gã đã xa rời từ khi phiêu bạt. Tóm lại, nhớ ông bà ông vãi gì đâu. Cái vạt đất nhỏ nhoi làm gã mềm đi, bữa đó, gã không đóng cửa bằng… chân. Bữa đó, gã phát hiện ra tấm vách thiếc phòng mình móp méo nhiều chỗ, chắc do gã không chịu cúi xuống dùng tay tháo giày mà cứ vung chân cho giày văng đi. Bữa đó, gã thấy căn phòng mình bừa bộn khủng khiếp, mạng nhện đã giăng đến mấy cái góc mùng, có vài tổ tò vò đóng ngay trên đầu giường. Nhìn quanh chốn trọ của mình, lần đầu tiên gã hơi xao xuyến.

Gã lén tận hưởng mảnh vườn của Năm trước khi lứa cải đầu được đem chia cho từng nhà, bữa đó cả dãy đều ăn canh cải. Năm nói, đợi lứa cải sau tụi mình xúm lại chiên bánh xèo ăn chơi. Khi ấy cây cóc chị trồng cũng bộn lá rồi, cải xanh non, lá cóc non, mua thêm đọt lụa cặp ăn với bánh xèo là bá cháy, ai đó buột miệng. Và chính ai đó cũng lập tức hối hận, kiểu này Năm sẽ đi kiếm cho được cây lụa đem về trồng.

Nhưng Năm đi rồi, trước mùa mưa, trước khi giồng cải cứng cáp. Năm xin làm ở một nhà máy lớn, mới thành lập, phía tây thành phố. Năm thuê nhà gần đó để đi làm cho tiện.

Mảnh sân tiễn Năm bằng vạt bông mười giờ đỏ rực. Gã đi làm về thì bông đã héo, đã phai màu rồi, và Năm đi rồi. Gã đứng trong khoảng sân nhỏ chuồn chuồn bay vơ vất, nghĩ, mình biết làm sao với giồng cải này, cây ổi này, luống hẹ kiểng này, với chốn trọ này.

Chiều đó, người ta thấy gã xách cái thùng tưới lom khom trong sân. Chiều ấy gã đi mua hộp nước sơn về, vẽ lên vách hai câu thơ gã lượm được đâu đó “Xanh trên đời chốc lát. Mà tình cờ gặp nhau…”.[*] Bà chủ nhà lại rên lên, trời ơi, sao cậu tự ý vẽ bậy trong nhà tui vậy. Gã cười, tỉnh bơ, “tại con nhớ Năm…”.

Ờ thì, ai cũng nhớ. Chừng này, cũng đâu đó trong thành phố đông đúc này, Năm chắc đang xoắn tay ngắm nghía chốn trọ mới, chắc ở đó cũng có mảnh đất hoang tàn, và Năm sẽ khiến nó nó nói, nó hát, nó nhảy múa.

Kỳ cục, gã thấy nhớ Năm.

(Ảnh sưu tầm)

Nguyễn Ngọc Tư

“Hổng vui gì hết… Nhìn người ta nghèo hổng vui gì hết.”

—

(Nguyễn Ngọc Tư)

.

Rúc vào nách một con sông gầy gò chảy cắt qua đồng, Thổ Sầu như một đứa trẻ tuyệt vọng níu tìm vú mẹ. Dọc triền sông, cỏ kết dày, từ trên bờ thò xuống nước như đất đang gục đầu gội tóc, những cây bần de xa khỏi mé sông, những cây sộp rũ rượi xóa tóc chùm rễ nâu, những thân cau lẻ đâm thẳng lên trời, vài tiếng gà nhói lên xa xa… tất cả những thứ đó làm cho vẻ mặt Thổ Sầu buồn thiu. Những chiều phai, nhìn ra sông thấy lục bình trôi lơ phơ mấy cái bông lục bình quá thì, cũng phai như chiều. Ngó ra sau nhà thấy một cái vạt đồng trũng sâu, ngoi lên mặt nước những bông lúa thưa thớt, xanh xao. Vườn cũ có vài cây vú sữa, mù u rụng trái đầy mặt đất, mấy bụi tre bụi trúc vút lên trời một chùm xanh ngắt…

Khi tôi ra đời Thổ Sầu đã buồn thâm căn cố đế. Đến nỗi những người ở đây không còn cảm giác để nhận biết buồn nữa. Chỉ khách phương xa mới ngây ngất trước bộ mặt sầu muộn của quê tôi. Họ lặng đi. Bàng hoàng. Ngây dại. Và cơn choáng váng đó đã bật lên một ý nghĩ lạ lùng, Thổ Sầu sẽ làm du lịch.

Tía tôi trở tính lầm lì ngay từ khi Thổ Sầu đón lượt khách đầu tiên. Họ săm soi cái nồi méo mó cháy đen và chụp hình chúng tôi ăn cơm chiều bên ơ kho quẹt mặn chát. Tía tôi nói, giọng nẫu nề, tao muốn chết quá, Đậu ơi. Tôi cũng ngột ngạt cứng mình, nên chỉ biết lúng búng nói, thôi kệ họ… Không giải thích được. Tại sao khách lại hớn hở và háo hức khi nhìn thấy những căn nhà cột gặm gió thổi lá mục rơi lả tả, chiếc tivi đen trắng xài bình ắc quy làm thót tim bọn trẻ con khi vở cải lương vẫn còn dài mà khung hình còn chút xíu vì thiếu điện. Những cối xay bột bằng đá xám. Những vách buồng được đan bằng sậy đập giập…

Nhà tôi xiêu vẹo đã lâu. Nhánh khế de trên nóc nhà có bữa rụng xuống mâm cơm của chúng tôi mấy trái chín rục. Vẻ hiu hắt, cũ kỹ của ngôi nhà thường cuốn hút khách dừng chân, ghé vào. Tía tôi tạt vào họ một bộ mặt lạnh tanh, te te bỏ ra vườn, cây gậy dấm dứ trên tay như chực phang vào ai đó. Tôi cũng khó chịu khi người ta hãi hùng níu vai nhau coi tôi lột da chuột dưới cầu ao. Tôi thấy hình ảnh mình – một thằng con trai tàn bạo, man rợ trong mắt họ. Tôi ngọ ngoạy, giãy giụa một cách tuyệt vọng. Bởi suốt một mùa nắng đó, hai tía con tôi chỉ sống nhờ vào tiền bán chuột đồng nên tôi không làm sao cải thiện được hình ảnh của mình.

Khi trời trở gió Nam, mùa mưa kéo theo một bầy sấm chớp ập tới, bộ dạng tôi đã bớt tàn nhẫn nhưng vẫn lem luốc vì bận cắm câu, đặt trúm, soi nhái. Điều đó làm tôi bị thêm một cái tật là tắm lâu, bùn đất sạch rồi nhưng những ánh mắt vừa thương cảm vừa ghê sợ của những người xa lạ cứ rát trên da tôi. Giữa mùa mưa nắng dẳng dai. Tưởng khách chán Thổ Sầu rồi, không dè khách tới đây ngày càng đông. Thổ Sầu quá quyến rũ, khiến người ta mụ mị đi bởi cái nghèo, giản dị đến mức nguyên thủy. Nhiều người khách mô tả, họ như rơi tõm vào một vũng buồn, chìm trong thứ bùn mát rượi và thơm ngọt mùi đồng bãi.

Những bữa mưa nhiều, khách mừng húm, khoái chí sì sụp lội ra đường. Họ xách dép lội trật vuột trên con đường ọp ẹp bùn sình, người này nhờ người kia chụp cho kiểu hình ngoi ngóp. Người nào người nấy hớn hở hết biết.

Tía nhìn cảnh đó ngao ngán lắc đầu. Lại nói tao chết à, Đậu. Với tía tôi, chỉ ở Thổ Sầu hoặc chết, phải tía kêu, mình dời đi chỗ khác, Đậu ơi. Ngay lập tức tôi sẽ đốt phứt cái nhà và dắt tía xuống đò. Chưa biết đi đâu, về đâu nhưng rời bỏ chỗ này trước đã. Nhưng đó không phải lựa chọn của tía, tôi chỉ biết cười buồn, “sức mấy mà tía chết. Từ từ rồi quen thôi, tía”.

Quen, như hầu hết bà con ở Thổ Sầu bắt đầu quen làm du lịch. Họ thôi núp trốn mà để mặc khách chụp hình mình đang nấu cơm trong gian bếp thấp chật chội, củi ướt sủi tăm, mù mịt khói, hay đang hứng nước dột xuống từ mái nhà, hay đang khâu chiếc mền bằng vải vụn… Khách có quá nhiều thứ để giới thiệu Thổ Sầu với bạn bè, một chiếc mùng chi chít những miếng vá nhiều màu, mấy cái đèn cóc lụn tim, chiếc giường ngủ ghép bằng thân tre chẻ hai, mắt tre dù đã chuốt kỹ vẫn gù lên lông chông.

Nhưng ngộ, người đông đúc, lượn lờ khắp Thổ Sầu nhưng xóm vẫn buồn. Vài nhà định mở quán phở những rốt cuộc, để giữ nét hoang sơ cho xóm, họ lại chỉ bán bánh dừa, bánh khọt, cốm gạo… Chái bếp nhà tôi sập do mối ăn, nhưng không lợp được, phải chờ mưa nắng cho mớ lá mới ngả màu cũ kỹ một chút. Tía tôi hay kêu trời, bất chợt. Thảng thốt như trong lòng có những ý nghĩ nào đó bị xáo trộn, bóp ngẹt vọt ra ba tiếng trời ơi trời. Có bữa, tía với tôi ngồi vót tre đan thúng trên tấm đệm rách te tua ngoài hàng ba, vài người khách xăng xái xà vào, kinh ngạc hết hồn khi biết cái thúng kia chỉ bán được chừng mươi ngàn, mà trật vuột lắm, lúc bán được, lúc không. Một chị nọ bỗng ngó tôi, cất giọng thảng thốt, không hiểu tại sao người ở đây ai cũng thấy buồn buồn hết. Làm du lịch thì phải vui chớ. Tía tôi cắm phập cây mác xuống đất, cười khan, “Vui. Nhưng mà nhục… ”. Khách cun cút bỏ đi.

Vì thái độ đó mà tía tôi bị ông trưởng xóm phê bình dữ dội. Chòm tóc thưa của ông chỉ phơ phất ngang vai tôi, tay chém vào không khí liên tục, trưởng xóm nói, “Xóm mình không tài nguyên đất cát gì hết, chỉ sống nhờ du lịch, không kéo khách tới thì thôi, sao anh Hai lại đuổi khách đi”. Tía tôi ngồi im re, không thưa thớt, phân bua gì, nhưng ánh mắt lầm lì, khinh khỉnh.

Khi nắng trở lại ủ Thổ Sầu trong màu vàng úa hoang hoải, sự thù ghét người lạ trong lòng tía tôi lại càng chất chứa. Tánh tía tôi rất cố chấp. Mà cũng do khách không thèm giấu che những ý nghĩ của mình. Những người có quá khứ nghèo thì phơ phởn thấy mình đã thoát được cái nơi (tương tự) như Thổ Sầu. Những người chưa từng nếm trải cảm giác cuộc sống quê mùa thì trầm trồ, thắc mác nhiều chuyện không đâu, thí dụ như chỉ ăn cơm suông, chừng nào hết cơm mới đụng đến mớ đồ ăn ít ỏi. Người thấy cuộc sống chật chội, nặng nề đến đây, bỗng thấy mình ham sống, thấy tràn trề sức lực trong cuộc chen chúc mưu sinh. Phụ nữ luôn có nụ cười kỳ lạ, như thể không ngậm miệng được, nụ cười biết nói, “vậy mình quá giàu so với đám người này”. Đám đàn ông ánh mắt cũng mãn nguyện không kém, “dám chắc là trong ba tháng nữa bà vợ mình không than vãn chuyện lương thấp lương cao”.

Chỉ mấy đứa trẻ là dễ thương. Tôi thích nhìn vẻ thất vọng não nề của chúng khi tới xóm tôi. Tôi bỏ rất nhiều thời gian la cà ngoài bến, ngó mấy đứa nhỏ giãy nảy, kêu khóc bên đôi giày leo núi và bộ đồ tắm biển thừa thãi. Tôi cười ngất. Nhất là khi ra về, nhiều đứa ấm ức cằn nhằn:

– Hổng vui gì hết… Nhìn người ta nghèo hổng vui gì hết.

Nghe câu đó tôi vừa thích, vừa thương. Ông trời mà cho tôi thằng con như vậy, dám tôi đội lên đầu lắm.

Tôi nói điều đó với Huệ, đứa con gái bên xóm chuyên thắt cào cào bằng lá dừa bán cho khách du lịch. Nó cười buồn, biểu tôi, muốn có con thì rủ con Mận hay con Đèo. Mai mốt nhà Huệ đã dời ra chợ huyện. Má nó ao ước trước lúc chết trong nhà có cái ti vi màu.

Khách sẽ bực lắm, thất vọng lắm nếu giữa Thồ Sầu đìu hiu lại có ti vi màu.

Huệ nhìn tôi một cách vô vọng, “Đậu đi với Huệ nghen ?”. Tôi cúi mặt nhìn đôi bàn chân đang ngập trong bùn, không, tôi không bỏ Thổ Sầu được, vì tía tôi không đời nào chịu dời đi. Vì sau vườn cỏ lại mon men bò lên mộ má tôi, ông bà tôi…

(Ảnh sưu tầm)

Kim Cúc Ngô Thị cùng với Kim Sinh Ngô 

Cháu tôi, Bé-Hai-của-cả nhà, vừa mới đầy tháng… Con đã ra đời đúng vào thời gian Sài Gòn bị phong tỏa vì COVID-19.

Lẽ ra, con có thể đã khóc chào đời ở một xứ sở cách quê hương Việt Nam nửa vòng trái đất, nếu cha con không về quê ăn tết Canh Tý (và đã định bay đi sau đó mươi hôm). Nhưng rồi con vi rút cúm-tàu-vũ-hán ma quái từ một hóc tối nham hiểm nào đó bỗng xuất hiện, giết người như bão cuốn ở Thành Đô rồi từ đó loang rộng, tấn công các châu lục, cắt đứt mọi phương tiện giao thông đường bộ đường thủy đường không trên khắp địa cầu. Và cha con đã ở lại Việt Nam cả năm rưỡi nay, để làm việc qua internet.  

Vào một ngày thơm lành, con từ một miền thẳm xa nào đó bỗng nhẹ nhàng ghé vào bụng mẹ con, một mầm sống mong manh, trứng nước, rồi lớn dần lên… Cho tới một ngày, khi thấy bụng mẹ trở nên quá chật chội và thiếu sáng, con đã vùng vẫy đòi ra, để được nhìn thấy ánh sáng, được hít thở khí trời… 

Lúc đó là những thời khắc đầu tiên của một ngày mới, và mẹ con bắt đầu chuyển bụng… 

Không thể gọi tắc xi vì nhà ngoại con thuộc khu vực đang giãn-cách-16. Cha con phải chở mẹ con trên xe máy, để tới bệnh viện nơi mẹ con đã khám thai định kỳ và đăng ký sinh con. Điều hoàn toàn không ngờ là dù tên mẹ con vẫn đành rành trong sổ sách nhưng bệnh viện đã từ chối, lấy lý do trong thời gian phong tỏa không nhận bệnh, dù cha mẹ con đều đã có kết quả test virus âm tính. Cha con đành nuốt nỗi bực bội, chở mẹ con tới một bệnh viện gần nhứt với tất cả âu lo. Thời gian chờ để biết ý kiến ban giám đốc sao mà dài, và rốt cuộc, câu trả lời của họ vẫn là “Không!”, vẫn với lý do cha mẹ con tới từ một khu vực đang giãn-cách-16. 

Hai bệnh viện đều nói lời từ chối, trong khi cơn đau đẻ của mẹ con càng lúc càng dồn dập, và trong tình thế nguy cấp đó, cha con đã đánh liều chạy thẳng tới bệnh viện Từ Dũ. Bệnh viện nổi tiếng này xứng đáng mang tên một bà thái hậu nhân từ, nơi có những bác sĩ giỏi nhứt làm việc, vì thật phước đức, họ đã lập tức cho mẹ con nhập viện, thăm khám, để chỉ tiếng đồng hồ sau, con đã oe oe khóc chào đời rất gọn lẹ, dù mẹ con sinh thường chớ không sinh mổ, để có thể có sữa tốt cho con bú sớm. 

Nhận cuộc gọi của cha con khi mọi chuyện đã xong xuôi, bà nội con bàng hoàng khi biết  con trai-con-dâu-cháu-nội-đầu-tiên của mình vừa trải qua những thời khắc hết sức đáng sợ. Chỉ chậm trễ thêm chút nữa là con có thể đã bị đẻ-rớt-ngoài-đường, và làm sao biết điều gì sẽ xảy ra, sẽ ảnh hưởng thế nào tới cuộc đời con sau này…

Buổi sáng, bà nội mang đồ ăn tới bệnh viện nhưng chỉ được trao cho cha con từ ngoài cổng, không thể vào phòng để nhìn thấy cháu nội. Mấy ngày sau, khi con đã về nhà ngoại, cả gia đình tính làm một chuyến thăm viếng thiệt đông vui nhưng vẫn đang thời gian giãn-cách, đành để bà nội con thay mặt cả nhà. Mọi người đành an ủi nhau, rằng sẽ tới bồng con vào ngày đầy tháng, ai cũng muốn gặp để được ngắm, bế bồng và hun hít con… 

Vậy mà, thời gian giãn cách tiếp tục kéo dài, nên tới hôm con đầy tháng, lại chỉ một mình bà nội lên đường. Dù đã thực hiện nhiều thủ tục vô trùng rất kỹ lưỡng, bà nội cũng chỉ ôm con nắn vuốt chân tay chớ không dám hun hít, sợ làm lây thứ gì đó nguy hiểm sang con… Con vi rút cúm-tàu-vũ-hán tàn ác quả thiệt đã tấn công vào tận góc sâu kín thiêng liêng nhứt của tình cảm con người…

Bé-Hai-của-cả-nhà tuy nhỏ xíu nhưng đã đem niềm vui lớn tới cho tất cả mọi người. Con đã gắn-lon-sĩ-quan cho mọi thành viên trong đại gia đình: các cô chú dì dượng đều trở thành sĩ quan cấp tá, còn các ông bà thì mang hẳn lon tướng, và ngay chị Mộc Mộc chỉ mới hơn tuổi rưỡi cũng đã trở thành sĩ quan cấp úy… Con quả thiệt là niềm vui ngọt ngào tươi mới của cả gia đình.

Mai này, rồi con sẽ có dịp nghe kể lại thời khắc chào đời của mình, trong một đêm thành phố Sài Gòn bị phong tỏa. Sài Gòn, thành phố nơi nơi cha mẹ con sinh ra, lớn lên, trưởng thành rồi đi học/đi làm xa và gặp gỡ nhau, giờ đây là địa chỉ trong giấy-khai-sinh của con, với cái tên rặt-Việt-Nam: Nguyễn Hoà Nhiên.

Hòa Nhiên, con là một đứa trẻ rất may mắn, bởi địa chỉ trong giấy khai sinh con được ghi là: Bệnh viện Từ Dũ, 284 Cống Quỳnh, chớ không phải “Lề-đường, thời-gian-Sài-Gòn-bị-phong-tỏa” như lẽ ra đã có thể…

Nên bà chúc mừng con, cả nhà chúc mừng con…